Aansprakelijkheid is bij het aangaan van ICT-contracten een van de meest bediscussieerde onderwerpen. Wat is aansprakelijkheid, hoe kun je als leverancier aansprakelijkheid beperken en welke verzekeringen bestaan er voor aansprakelijkheid? Deze en andere vragen beantwoorden wij voor u in deze blog.

Wat is contractuele aansprakelijkheid?

Contractuele aansprakelijkheid is de aansprakelijkheid die ontstaat doordat een partij bij het contract zijn verplichtingen niet nakomt, oftewel wanprestatie pleegt, en in verzuim raakt.

De wet bepaalt hierover dat iedere tekortkoming in de nakoming van een verbintenis de schuldenaar verplicht de schade die de schuldeiser daardoor lijdt te vergoeden, tenzij de tekortkoming de schuldenaar niet kan worden toegerekend.

Aan welke claims moet ik denken bij ICT-contracten?

Het tekortschieten bij ICT-contracten kan grote gevolgen hebben. Niet werkende software of een niet opgeleverde app, kunnen er bijvoorbeeld voor zorgen dat een verwachte besparing of winst niet wordt gerealiseerd. Hiervoor kan de klant een schadeclaim indienen. De schade als gevolg van een (toerekenbaar) tekortschieten kan sterk variëren en kan zelfs vele malen de opdrachtsom overtreffen.

Wat zijn uitsluitingen en beperkingen van aansprakelijkheid?

Partijen kunnen bij het sluiten van een overeenkomst afwijken van de wet. Dit kan door in het contract of de algemene voorwaarden de hoogte van een eventuele schadevergoeding bij aansprakelijkheid uit te sluiten of te beperken. Zeker bij zakelijke contracten is beperking van de aansprakelijkheid gebruikelijk. De algemene voorwaarden van Nederland ICT bevatten bijvoorbeeld een aansprakelijkheidsbepaling waarmee de aansprakelijkheid voor directe schade in alle gevallen wordt beperkt tot een bedrag van maximaal € 500.000.

Wat is ‘onbeperkte aansprakelijkheid’?

Deze term gebruiken we in de praktijk voor een overeenkomst zonder uitsluiting of beperking, waarbij de wettelijke regeling geldt. Ook kan het zo zijn dat in de overeenkomst, zoals bij toepasselijkheid van inkoopvoorwaarden van de klant, aansprakelijkheid zelfs wordt verruimd ten opzichte van de wettelijke norm. Er is dan geen plafond (maximum) aan de eventuele hoogte van de te vergoeden schade. De partij die tekortschiet, is dan als het ware gehouden ‘onbeperkt’ de schade te dragen indien aan de vereisten van de wet en/of overeenkomst is voldaan. 

Wat is directe en indirecte schade?

Het onderscheid tussen directe en indirecte schade is niet te herleiden tot de wet. Deze begrippen worden in contracten gebruikt om een onderscheid te maken naar schade die wel en schade die niet voor vergoeding in aanmerking komt bij aansprakelijkheid. Indirecte schade wordt vaak omschreven als gevolgschade, gederfde winst, gemiste besparingen,  verminderde goodwill, schade door bedrijfsstagnatie of schade als gevolg van aanspraken van klanten van de klant. In de praktijk leiden de begrippen directe en indirecte schade vaak tot discussies. Het verdient aanbeveling om in contracten of algemene voorwaarden bij hantering van die begrippen ook definities op te nemen om de vereiste helderheid te bieden.

Zijn beperkingen en uitsluitingen van aansprakelijkheid altijd toegestaan?

Uitsluitingen of beperkingen van aansprakelijkheid kunnen bij een claim wegens aansprakelijkheid worden aangevochten op basis van artikel 6:248 lid 2 BW. Dit artikel bepaalt dat een geldende regel in een overeenkomst niet van toepassing is, als dit in de gegeven omstandigheden naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar blijkt. De lat ligt echter hoog, want het beroep op de betreffende beperking of uitsluiting moet dan ook ‘onaanvaardbaar’ zijn.

Wat is de verhouding tussen aansprakelijkheid en overmacht?

De wet bepaalt dat iedere tekortkoming in de nakoming van een verbintenis de schuldenaar verplicht om de schade die de schuldeiser daardoor lijdt te vergoeden, tenzij de tekortkoming de schuldenaar niet kan worden toegerekend. Dit laatste is het geval bij overmacht. Bij overmacht ontbreekt de verplichting om de schade die het gevolg is van het tekortschieten te vergoeden.

In contracten en algemene voorwaarden wordt dikwijls getracht het begrip overmacht in te perken (vanuit de kant van de klant gunstig) of juist verder op te trekken (voor de leverancier beter). Bijvoorbeeld door op te nemen dat overmacht niet of juist wel bestaat bij gebeurtenissen zoals staking(en), overheidsmaatregelen of de uitval van internet. Een contractuele overmachtsbepaling heeft dus impact bij de vraag of een claim door de rechter of arbiter moet worden toegewezen.

Is het voor de leverancier voldoende om te volstaan met uitsluiting of beperking van aansprakelijkheid in de overeenkomst? 

Om risico’s te verkleinen en de continuïteit van de onderneming te beschermen, is de uitsluiting of beperking van aansprakelijkheid in contracten een goede stap. Het is echter niet de enige manier. Aansprakelijkheid ontstaat bij tekortschieten. Het tekortschieten kun je ook beperken door in de overeenkomst duidelijk op te nemen welke verplichtingen op de leverancier rusten (scope), welke verantwoordelijkheden bij de klant liggen en wat de randvoorwaarden zijn voor de uitvoering van de werkzaamheden.

Wat voor verzekering(en) helpen bij contractuele aansprakelijkheid?

Naast een bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering (dekking voor schade aan personen of zaken) is het voor ICT-leveranciers nuttig en raadzaam om te beschikken over een zogenoemde beroepsaansprakelijkheidsverzekering. Deze verzekering biedt in beginsel dekking voor fouten in de uitoefening van beroep of bedrijf. Denk aan schade door een verkeerd advies aan de klant of een schadeclaim wegens het niet of niet tijdig opleveren. De beroepsaansprakelijkheid kent ook uitzonderingen van dekking. Laat je daarom goed adviseren over de juiste beroepsaansprakelijkheidsverzekering.

Begeleiding en advies

Advocatenkantoor Legalz kan u bijstaan bij geschillen rondom aansprakelijkheid. Uiteraard kunnen we u ook helpen bij het opstellen van ICT-contracten en algemene voorwaarden die de aansprakelijkheid voor u beperken. Neem vrijblijvend contact met een ICT-jurist van Legalz op om de mogelijkheden te bespreken.

Ontvang onze blogs in uw mailbox

Wilt u onze blogs gewoon in uw mailbox ontvangen? Meldt u zich dan aan voor onze maandelijkse nieuwsbrief.