Sinds 17 februari geldt in Europa de Digital Services Act (DSA) voor onder meer online platforms, zoekmachines en marktplaatsen. De grootste platforms en zoekmachines kregen deze zomer al met de regels te maken en dat bevalt ze niet allemaal even goed. Meta en TikTok stapten onlangs naar het EU-hof. Hun probleem? Ze moeten een miljoenenvergoeding voor het toezicht betalen, terwijl medegiganten als Amazon en X op dit moment niets hoeven te betalen….

Allereerst: regels en toezicht onder de DSA

De Digital Services Act (DSA) bestaat uit een groot aantal regels die voor alle platforms gelden. Denk aan het tegengaan van illegale content, het bestrijden van de verkoop van illegale producten en diensten en het beschermen van minderjarigen. Daarnaast zijn er regels die specifiek gelden voor de zeer grote platforms en zoekmachines.

Zo moet het mogelijk zijn voor gebruikers om zich af te melden voor aanbevelingen op basis van profilering en moeten deze platforms en zoekmachines systeemrisico’s die ze creëren identificeren en analyseren.

De EU heeft 20 zeer grote platforms en zoekmachines aangewezen. De EU houdt toezicht op de manier waarop deze 20 partijen - waaronder Meta’s Facebook en Instagram, TikTok en YouTube -optreden tegen illegale en schadelijke inhoud. De verwachting is dat de EU in 2024 ongeveer 45 miljoen euro nodig heeft om dit toezicht te houden.

Wie dit financiert?

De zeer grote platforms en zoekmachines zelf. Zij moeten op basis van de DSA jaarlijks een toezichtvergoeding betalen. Daar wringt nu net de schoen, want de verdeling van de lasten wordt niet door alle partijen als eerlijk ervaren.

(On)eerlijke verdeling van de kosten?

Om de hoogte van de jaarlijkse toezichtvergoeding per bedrijf te bepalen, wordt er gekeken naar het gemiddelde aantal maandelijkse actieve gebruikers voor elk bedrijf en of er in het voorgaande boekjaar winst of verlies is geboekt. De zeer grote online platforms en zoekmachines betalen elk jaar een maximale bijdrage van 0,05% van hun jaarlijkse winst aan de Europese Commissie voor het houden van toezicht.

Let op!

Bedrijven die weinig of geen winst boeken, betalen daardoor (vrijwel) niets. Dit geldt op dit moment bijvoorbeeld voor partijen als X, Amazon en Snapchat. Terwijl bedrijven die wél winst maken – zoals nu Meta, TikTok en Google – samen opdraaien voor de volledige rekening. Zo zegt Meta in 2024 bijna een kwart van de totale toezichtkosten te moeten betalen, namelijk zo’n 11 miljoen euro.

Meta en TikTok zijn het niet met deze in hun ogen onevenredige verdeling van de toezichtkosten eens en zijn dus naar het EU-hof gestapt.

Overigens is dit niet de eerste rechtszaak die gevoerd wordt over de DSA. Amazon en Zalando waren het er vorig jaar namelijk niet mee eens dat zij als zeer grote platforms werden aangemerkt.

Op de hoogte blijven van deze en andere ontwikkelingen in ICT-recht?

Abonneert u zich dan op onze maandelijkse nieuwsbrief en ontvang onze blogs automatisch in uw mailbox.