Onlangs heeft de Europese Commissie twee wetsvoorstellen gedaan, namelijk de Digital Services Act en de Digital Markets Act. Deze voorstellen veranderen de manier waarop bedrijven digitale diensten aanbieden en gebruiken in de EU ingrijpend. Het heeft niet alleen gevolgen voor grote online platforms, maar ook voor kleinere aanbieders van digitale diensten én hun gebruikers en klanten. Deze week zoomen we in op het voorstel voor de Digital Services Act. Volgende week bespreken we de Digital Markets Act.
Waarom deze wetsvoorstellen?
In 2000 werden de Europese regels voor digitale diensten van kracht (de e-commerce richtlijn). Deze regels sluiten niet meer aan bij het huidige digitale landschap. De wetgeving biedt namelijk onvoldoende bescherming aan consumenten en kleinere, nieuwe spelers op de markt.
Illegale handel en schadelijke online content zijn een doorn in het oog van Europa. Grote online platforms controleren de markt en bieden weinig ruimte aan kleinere spelers.
Daarom heeft de Europese Commissie afgelopen 15 december de wetsvoorstellen met de namen Digital Services Act (DSA) en Digital Markets Act (DMA) gepubliceerd.
Wat is het doel van de Digital Services Act?
Het doel van de Digital Services Act is een modern en voor heel de EU geldend juridisch kader bieden. In de nieuwe wetgeving komt onder meer te staan:
hoe wordt omgegaan met illegale of potentieel schadelijke online content;
de wijze waarop de aansprakelijkheid van online tussenpersonen voor inhoud van derden is geregeld;
op welke manier de grondrechten van gebruikers online worden beschermd;
de overbruggingswijze van de informatie asymmetrie tussen de online tussenpersonen en hun gebruikers.
De DSA is er niet om de huidige e-commercerichtlijn in zijn geheel te vervangen. Het zal van toepassing zijn naast de nationale implementaties van deze richtlijn (met uitzondering van bepalingen die de aansprakelijkheid van online tussenpersonen uitsluiten).
Voor wie gelden de nieuwe regels?
De DSA bevat regels voor verschillende online tussenpersonen. De verplichtingen van verschillende online spelers passen volgens de Europese Commissie bij hun rol, omvang en impact binnen het online ecosysteem. Zo wordt er een onderscheid gemaakt tussen verschillende aanbieders.
Acces providers (ook wel ‘mere conduit’), die netwerkinfrastructuur aanbieden,providers van internettoegang en domeinnaamregistrators.
Hostingservices, zoals cloud- en webhostingservices.
Online platforms, die verkopers en consumenten samenbrengen. Denk aan online marktplaatsen, appstores, platforms voor deeleconomie en sociale media platforms.
Zeer grote online platforms. Deze brengen bijzondere risico's met zich mee bij de verspreiding van illegale inhoud, die maatschappelijke schade oplevert. Er zijn specifieke regels opgenomen voor platforms die meer dan 10% van de 450 miljoen consumenten binnen Europa bereiken.
In hoofdstuk 3 van de DSA zijn verschillende secties opgenomen, die al dan niet van toepassing zijn op de verschillende spelers. Zo geldt sectie 1 van hoofdstuk 3 voor álle aanbieders van bemiddelingsdiensten. Sectie 2 geeft aanvullende bepalingen voor hostingproviders en onlineplatforms. In sectie 3 zijn bepalingen opgenomen die alleen voor online platforms gelden en tot slot is er een sectie 4 die slechts van toepassing is op zeer grote online platforms.
Wat zijn de meest in het oog springende nieuwe verplichtingen?
1. De voorwaarden voor vrijstellingen van aansprakelijkheid
Tussenpersonen zijn niet aansprakelijk voor onwettig gedrag van gebruikers, indien zij aan bepaalde voorwaarden voldoen. Zo is een dienstverlener niet aansprakelijk voor de informatie die op verzoek van een afnemer van de dienst is opgeslagen, op voorwaarde dat de aanbieder geen feitelijke kennis heeft van illegale activiteiten of illegale inhoud.
2. Vrijwillige onderzoeken op eigen initiatief
Aanbieders van bemiddelingsdiensten zijn niet aansprakelijk als zij vrijwillig en op eigen initiatief activiteiten uitvoeren die gericht zijn op het opsporen, identificeren en verwijderen van illegale content of de toegang hiertoe onmogelijk maken.
Een belangrijke en welkome regel. Nu is het namelijk zo geregeld dat een platform dat zich actief bezighoudt met hetgeen gebruikers plaatsen, geen beroep kan doen op de vrijwaringsbepaling. Hierdoor hebben platforms er baat bij om zich afzijdig te houden. Met de nieuwe bepaling is dit gelukkig verholpen.
3. Maatregelen om illegale goederen, diensten of online inhoud tegen te gaan
Elke hostingprovider en ieder online platform moet gebruiksvriendelijke mechanismen voor kennisgeving en verwijdering invoeren. Deze maken het mogelijk om illegale inhoud te melden.
Ook zullen online platforms interne systemen voor klachtenbehandeling moeten opzetten en moeten zij samenwerken met organen voor buitengerechtelijke geschillenbeslechting om geschillen met hun gebruikers op te lossen.
4. Nieuwe verplichtingen inzake traceerbaarheid van zakelijke gebruikers
Voor online marktplaatsen betekent dit, dat zij moeten helpen om verkopers van illegale goederen te identificeren. Online platforms moeten informatie over de verkopers bijhouden om zo verkopers van illegale goederen of diensten op te sporen.
5. Transparantiemaatregelen voor online platforms
Dit geldt ook voor wat betreft de algoritmen die worden gebruikt voor aanbevelingen van content aan gebruikers en met betrekking tot de maatregelen die zijn genomen om illegale informatie te bestrijden.
Als inhoud wordt verwijderd, moet er uitleg worden gegeven aan de persoon die de desbetreffende inhoud heeft geüpload. Online platforms moeten ook gedetailleerde rapporten publiceren over hun activiteiten met betrekking tot het verwijderen en uitschakelen van illegale inhoud of inhoud die in strijd is met hun algemene voorwaarden.
6. Transparantieverplichtingen bij online advertenties
Bij elke advertentie moeten de online platforms aan iedere individuele gebruiker duidelijke en ondubbelzinnige informatie verstrekken. Hierin vermelden ze expliciet dat de gebruiker een advertentie ziet en namens wie de advertentie wordt weergegeven. Daarnaast moeten ze informatie geven over de belangrijkste parameters die worden gebruikt om te bepalen waarom een specifieke gebruiker juist deze advertentie te zien krijgt.
7. Hoge boetes bij overtredingen
Worden de verplichtingen niet nagekomen? Dan geldt een boete van maximaal 6% van de omzet van de bemiddelaar. Daarnaast kunnen dwangsommen opgelegd worden voor voortdurende overtredingen van maximaal 5% van de gemiddelde dagelijkse omzet van de bemiddelaar in het voorgaande boekjaar per dag.
8. Verplichtingen voor zeer grote online platforms
Deze verplichtingen gelden voor platforms die meer dan 10% van de EU-bevolking bereiken, om misbruik van hun systemen te voorkomen. Er komen onder andere onafhankelijke risico-audits. Ook worden deze platforms verplicht een compliance officer aan te stellen. Daarnaast krijgt de Europese Commissie toezicht- en handhavingsbevoegdheden met betrekking tot zeer grote platforms.
Wat zijn de vervolgstappen?
Het Europees Parlement en de lidstaten zullen de voorstellen van de Commissie bespreken volgens de reguliere wetgevingsprocedure. Zodra de voorstellen zijn aangenomen, zijn de nieuwe regels rechtstreeks van toepassing in de gehele Europese Unie.
Gaan de regels voor u gelden? Welke acties moet u dan eigenlijk ondernemen? Wij kunnen u uiteraard helpen om de impact van deze regels voor uw organisatie in kaart te brengen, zodat u tijdig voorbereid bent om de nieuwe wetgeving. Onze ICT-juristen staan voor u klaar via contact@legalz.nl of 010 2290 646.
Volgende week: de Digital Market Acts
Volgende week bespreken we het tweede wetsvoorstel van de Europese Commissie, namelijk de Digital Markets Act.
Zeker weten dat u niks mist? Abonneert u zich dan op onze maandelijkse nieuwsbrief en ontvang onze blogs gewoon in uw mailbox.