In rechtszaken over gebreken in IT-projecten, wordt een beroep op schending van de klachtplicht geregeld ingezet door de IT-leverancier. Als een beroep hierop slaagt, verliest de afnemer alle aanspraak die hij zou kunnen maken ten aanzien van het gebrek. Niet vreemd dat dit verweer regelmatig klinkt in de rechtbank. Des te belangrijker voor u om goed op de hoogte te zijn van de klachtplicht en de toepassing ervan.

Wat houdt de klachtplicht in?

De klachtplicht is terug te vinden in het Burgerlijk Wetboek, artikel 6:89.

“De schuldeiser kan op een gebrek in de prestatie geen beroep meer doen, indien hij niet binnen bekwame tijd nadat hij het gebrek heeft ontdekt of redelijkerwijze had moeten ontdekken, bij de schuldenaar terzake heeft geprotesteerd.”

Oftewel, wordt er niet binnen een redelijke termijn geprotesteerd over een gebrek in een product of dienst? Dan verliest de te laat protesterende partij zijn of haar rechten ten gevolge van het gebrek in kwestie.

Het idee hierachter is dat het voor een leverancier lastig wordt om na een lange tijd het gebrek te onderzoeken en bewijs te verzamelen om zich tegen de klacht te verweren. Zijn bewijspositie is dan verslechterd. Daarnaast is het voor een leverancier van belang dat hij weet of hij na zijn prestatie nog rekening moet houden met eventuele aanspraken.

De klachtplicht beschermt de leverancier dus tegen (te) late protesten en klachten van zijn afnemer.

Dan rijst natuurlijk wel de vraag:

Wanneer is er tijdig of te laat geprotesteerd over een gebrek?

De termijn om te klagen gaat in op het moment dat de afnemer het gebrek in de prestatie heeft ontdekt óf had moeten ontdekken. Een afnemer zal dus zelf enig onderzoek moeten verrichten naar of de prestatie juist is opgeleverd. Er is echter geen vaste termijn waarbinnen er moet worden geklaagd.

Dus wanneer is een afnemer op tijd met een klacht?

Een uitspraak van de Hoge Raad uit 2010 biedt (enigszins) antwoord op deze vraag.

Gesteld wordt dat voor het antwoord op de vraag of tijdig is geprotesteerd, acht moet worden geslagen op alle relevante omstandigheden. Onder deze omstandigheden vallen onder meer:

  • het nadeel als gevolg van het verstrijken van de tijd totdat tegen de afwijking is geprotesteerd;

  • de waarneembaarheid van de afwijking;

  • de deskundigheid van partijen;

  • de onderlinge verhouding van partijen;

  • de aanwezige juridische kennis; en

  • de behoefte aan voorafgaand deskundig advies.

Uit een uitspraak van de Hoge Raad in 2013 blijkt ook dat de aard en inhoud van de prestatie en de aard van het gestelde gebrek in de prestatie moeten worden meegenomen als relevante omstandigheden.

Er bestaat dus geen vaste termijn waarbinnen men moet protesteren over een geconstateerd gebrek of afwijking.

De klachtplicht als verweer in de rechtbank

In de praktijk zien we dat leveranciers zich geregeld beroepen op de klachtplicht.

Logisch.

Als dit slaagt, dan is een leverancier vrijgesteld van alle aanspraken die een afnemer kan maken op basis van het gebrek.

Hoewel een beroep op de klachtplicht dus graag wordt gedaan, slaagt het in veel gevallen niet. Vooral in de IT-wereld worden klachten van afnemers vaak en snel gemeld via tickets en meldingen in systemen. Deze zijn meestal goed gerapporteerd en daarom eenvoudig als bewijs in te zetten. Hierdoor houdt een verweer op schending van de klachtplicht vaak geen stand.

Daarnaast is het zo dat bij IT-projecten de mogelijkheid tot klagen vaak ingebakken zit in het project zelf. Denk aan agile ontwikkelsprints, waarin bij elke sprint wordt gecheckt of de software voldoet. Veel ontwikkeltrajecten eindigen sowieso met een acceptatietest. Daardoor worden gebreken vaak al ontdekt in de ontwikkelfase en is het lastiger om na oplevering van het IT-project nog succesvol te klagen.

Meer weten over de klachtplicht?

Lees dan ook onze blog: ‘Voldoet de aangeschafte software of app niet aan de verwachting? Tijdig klagen is verplicht!’

Blijf op de hoogte!

Op de hoogte blijven van deze en andere ontwikkelingen in ICT-recht? Meldt u zich dan nu aan voor onze maandelijkse nieuwsbrief en ontvang onze blogs automatisch in uw mailbox.